Explore
Also Available in:

Κρίση Μέδουσας

από τον David Catchpoole
μεταφρασμένο από Vera Kavasilas

sxc.hu μεδουσών

Στα σχολεία και στα πανεπιστήμια, οι μαθητές διδάσκονται ότι οι μέδουσες είναι ‘πρωτόγονα’ πλάσματα πολύ χαμηλά στο ‘δέντρο’ της εξέλιξης. Αντίθετα με ‘πιο προηγμένα’ θαλάσσια πλάσματα όπως τα ψάρια, οι μέδουσες δεν φαίνονται να είναι δεινοί κολυμβητές. Μην έχοντας σπονδυλική στήλη, η κίνηση τους μέσω άντλησης είναι αργή και η πρόσθια κίνησή τους είναι συχνά ελάχιστα αντιληπτή.

Είναι όμως αυτή μια δίκαιη εκτίμηση;

Δυο πρόσφατες μελέτες για τις ικανότητες που έχουν οι μέδουσες1 βάζουν τα πράγματα σε εντελώς διαφορετικό φως.

Ξεκλειδώνοντας τα ‘μυστικά’ των αντλιών των μεδουσών

Υπάρχει μια έξυπνη διάταξη πολλαπλών ηλεκτρικών βηματοδοτών μέσα στο σώμα της μέδουσας, η οποία ρυθμίζει λεπτομερώς τον μηχανισμό άντλησης.

Ιατρικοί ερευνητές λένε ότι οι μέδουσες έχουν ακριβώς αυτό που ψάχνουν.2

“Οι περισσότερες αντλίες είναι φτιαγμένες από άκαμπτα υλικά,” λέει η ερευνήτρια Janna Nawroth από το California Institute of Technology. “Για ιατρικές αντλίες μέσα στο ανθρώπινο σώμα, χρειαζόμαστε εύκαμπτες αντλίες διότι μετακινούν υγρά με πιο ήπιο τρόπο που δεν καταστρέφει ιστούς και κύτταρα.”

Σύμφωνα με τη Nawroth και τους συναδέλφους της, οι κυματισμοί των μεδουσών “κρατούν μυστικά” τα οποία μπορούν να καταστήσουν δυνατή την παραγωγή βελτιωμένων μικροσκοπικών αντλιών για ιατρικές εφαρμογές και τη ρομποτική.

Έχουν μελετήσει προσεκτικά τους κυματισμούς και τους στροβιλισμούς από τη δράση άντλησης των μεδουσών, ειδικότερα μια χαρακτηριστική μέτρηση γνωστή ως Αριθμός Ρέϋνολντς (Reynolds Number).3

“Είμαστε πολύ τυχεροί,” είπε η Nawroth. “ Οι Αριθμοί Ρέϋνολντς που παρατηρούμε κατά τη κίνηση μεδουσών διαφόρων μεγεθών και ηλικιών, είναι στα σωστά όρια με αυτά που χρειαζόμαστε για ιατρικές εφαρμογές.”

Υπάρχουν και άλλες επιστημονικές ανακαλύψεις. Για παράδειγμα, σε μικρή κλίμακα, οι μέδουσες εκμεταλλεύονται τη στενή στρώση του νερού που προσκολλάτε στην επιφάνειά τους καθώς κινούνται—δηλαδή “ το χρησιμοποιούν σαν [ένα] επιπρόσθετο κουπί χωρίς επιπλέον κόστος.” Επιπλέον, υπάρχει μια έξυπνη διάταξη πολλαπλών ηλεκτρικών βηματοδοτών μέσα στο σώμα της μέδουσας, η οποία ρυθμίζει λεπτομερώς τον μηχανισμό άντλησης.

Οι ερευνητές σχεδιάζουν να χρησιμοποιήσουν αυτή την νέα “πρακτική γνώση” της κίνησης των μεδουσών για το σχεδιασμό ενός εύρους εύκαμπτων αντλιών για ιατρικές εφαρμογές.

Πως οι κτενοφόρες μέδουσες κατατροπώνουν το θήραμά

Η κτενοφόρος μέδουσα (τσούχτρα) Mnemiopsis leidyi καταναλώνει μεγάλες ποσότητες κωπήποδων (ζωοπλαγκτόν).

Αλλά τα κωπήποδα είναι γνωστά για την ευαισθησία που έχουν στις κινήσεις των κυνηγών μέσα στο νερό και την γρήγορη αντίδραση διαφυγής. Ακριβώς πώς οι κτενοφόρες μέδουσες μπορούν να πιάσουν κωπήποδα παρουσιάζεται ως μυστήριο, καθώς εξηγεί ο καθηγητής του Πανεπιστημίου του Γκέτεμποργκ Lars Johan Hansson:

“Τα κωπήποδα έχουν μια καλά ανεπτυγμένη ικανότητα να αντιλαμβάνονται ακόμα και την ελάχιστη διαταραχή του νερού. Μπορούν να κολυμπήσουν αρκετά μακριά από την παραμόρφωση του νερού μέσα σε κλάσματα δευτερολέπτου.”4

Οπότε, πώς μπορεί η κτενοφόρος μέδουσα να καταστήσει με επιτυχία τον εαυτό της “υδροδυναμικά αόρατο” για το θήραμά της;

Ο Hansson και οι συνάδελφοί του χρησιμοποίησαν προηγμένη τεχνολογία κινηματογράφησης για τη μελέτη της παραμόρφωσης του νερού που παράγεται από τις κινήσεις των μεδουσών σε σύγκριση με την παραμόρφωση του νερού που απαιτείται για να προκληθεί η αντίδραση διαφυγής των κωπήποδων.5 Ανακάλυψαν ότι η κτενοφόρος μέδουσα χρησιμοποιεί μικροσκοπικές βλεφαρίδες μέσα στους στοματικούς λοβούς για να παράγει το πιο ήπιο ρεύμα, μεταφέροντας νερό ανάμεσα στους λοβούς.

“Καθώς το νερό επιταχύνεται αργά και μεταφέρεται ανενόχλητο μέσα στη μέδουσα μαζί με το θήραμα, δεν υπάρχει τίποτα που να ανησυχεί το θήραμα μέχρι να βρεθεί κοντά στη παγίδα, οπότε και είναι πολύ αργά για να διαφύγει” εξηγεί ο Hansson.4

Κρίνοντας Σωστά τις Μέδουσες

Το περιοδικό Science Daily αναφερόμενο στη μελέτη για τη κτενοφόρο μέδουσα έγραψε:

‘Η κτενοφόρος μέδουσα της Βορείου Αμερικής μπορεί να κατατροπώσει το θήραμά της όπως ένα υπερσύγχρονο αθόρυβο υποβρύχιο’—Science Daily
“Παρά την πρωτόγονη δομή της, η κτενοφόρος μέδουσα της Βορείου Αμερικής μπορεί να κατατροπώσει το θήραμά της όπως ένα υπερσύγχρονο αθόρυβο υποβρύχιο, καθιστώντας τη μια επιτυχημένη κυνηγό.”4

Όμως ο ισχυρισμός ότι κάτι είναι ‘’υπερσύγχρονο’’ και ‘’πρωτόγονο’’ , βεβαίως είναι παράλογο. Η μοναδική βάση για να χαρακτηριστεί η μέδουσα ως ‘πρωτόγονη’, είναι η εξελικτική εξιστόρηση για τη προέλευσή της—η οποία συνεχώς δεν πλέκεται με την πραγματικότητα. Είδαμε πως οι σχεδιαστές των ιατρικών αντλιών αναγνωρίζουν την έξυπνη διάταξη και τον σχεδιασμό στον μηχανισμό άντλησης της μέδουσας και ότι ένας τέτοιος σχεδιασμός είναι άξιος αντιγραφής.

Ένα σχέδιο δεν προέρχεται τυχαία, χρειάζεται κάποιον Σχεδιαστή—και η Βίβλος μας λέει ποιος είναι αυτός.6 Είναι Αυτός που θα έρθει ξανά (Εβραίους θ:28) να κρίνει τους ζωντανούς και τους νεκρούς (Α Πέτρου δ:5). Είναι επίσης Αυτός που έστειλε μια παγκόσμια κρίση νερού—για υατό το λόγο βρίσκουμε όμορφα διατηρημένα απολιθώματα μεδουσών. (ο Δαρβίνος ήταν λανθασμένος και σε αυτό—βλέπε πιο κάτω.)

Πολλές μέδουσες καλά διατηρημένες

Image credit: AP Photo / Reed Saxon απολιθωμάτων μεδουσών

Τα απολιθώματα μεδουσών θα ήταν μια τεράστια έκπληξη για τον Κάρολο Δαρβίνο, ο οποίος προσπαθώντας να εξηγήσει την έλλειψη ενδιάμεσων απολιθωμάτων έγραψε στη Προέλευση των Ειδών (1859):

“Κανένας ολοκληρωτικά μαλακός οργανισμός δεν μπορεί να διατηρηθεί.”7

Κι όμως υπάρχει αφθονία απολιθωμάτων μεδουσών, συμπεριλαμβανομένων και αυτών των παραδειγμάτων σε αμμόπετρα στο Wisconsin των ΗΠΑ, μαζί με τα σημάδια από τους επίσης καλά διατηρημένους κυματισμούς της άμμου. Ο εξελικτικός ερευνητής James Hagadorn (εικόνα) είπε:

“Όταν οι άνθρωποι βρίσκουν ένα T-rex, δεν με ενθουσιάζει και τόσο, διότι ένα T-rex έχει δόντια και οστά—πολύ εύκολα να απολιθωθούν. Αλλά η διατήρηση μιας μέδουσας, είναι δύσκολή, διότι δεν έχει καθόλου σκληρά μέρη. Υπάρχει κάτι εκεί το οποίο δεν κατανοούμε.”8

Σύμφωνα με την εξελικτική αντίληψη τα σχόλια του Δαρβίνου και του Hagadorn είναι κατανοητά. Αλλά η απολίθωση μεδουσών δεν κάνει λόγο για αργές και βαθμιαίες διαδικασίες όπως υποστηρίζεται από τη θεωρία της εξέλιξης, αλλά για γρήγορη ταφή. Και αυτό μαζί με την παγκόσμια κατανομή των απολιθωμάτων είναι συνεπές με το γεγονός ότι ενταφιάστηκαν κατά τον Παγκόσμιο Κατακλυσμό του Νώε πριν από περίπου 4,500 χρόνια.9

Βιβλιογραφία

  1. Για τον σκοπό αυτού του άρθρου ο όρος ‘μέδουσα’ χρησιμοποιείται με τη γενική καθομιλούμενη έννοια (αντί με τη πιο περιοριστική ταξινομική άποψη η οποία περιορίζει τις ‘πραγματικές μέδουσες’ σε ορισμένες τάξεις των φύλων Κνιδάρια και αποκλείει τις κτενοφόρες μέδουσες και τις κυανές μέδουσες). Επιστροφή στο κείμενο.
  2. Jellyfish-inspired pumps: researchers investigate next-generation medical and robotic devices, www.sciencedaily.com, 24 November 2010. Επιστροφή στο κείμενο.
  3. Δεν έχει σημασία τι ρευστό (υγρό ή αέριο) χρησιμοποιείται για μια προσομοίωση, εφόσον ο αριθμός Reynold είναι σταθερός (παρέχει δυναμική ομοιότητα). Αυτός ο αριθμός είναι ο λόγος των δυνάμεων αδράνειας ως προς τις δυνάμεις διάτμησης . Ονομάστηκαν από τον Βρετανό μηχανικό Osborne Reynolds (1842–1912), δίνεται από το πηλίκο Re = ρvl/µ , όπου ρ είναι η πυκνότητα, v η μέση ταχύτητα, l το χαρακτηριστικό μήκος και µ is είναι η ρευστότητα. Επιστροφή στο κείμενο.
  4. How voracious comb jellyfish makes itself ‘invisible’ to prey, www.sciencedaily.com, 11 October 2010. Επιστροφή στο κείμενο.
  5. Colin, S., Costello, J., Hansson, L., Titelman, J. and Dabiri, J., Stealth predation and the predatory success of the invasive ctenophore Mnemiopsis leidyi, PNAS 107(40):17223–17227, 2010. Επιστροφή στο κείμενο.
  6. Μερικοί αναγνώστες μπορεί να ρωτήσουν “Όμως πώς μπορεί ο Θεός της Αγάπης να δημιουργήσει μια κτενοφόρο μέδουσα, σχεδιασμένη να σκοτώνει;’’ Η σύντομη απάντηση είναι ότι οι μέδουσες δεν ήταν βλαβερές για τους ανθρώπους ή τα ψάρια και άλλα σπονδυλωτά πριν από τη Πτώση. Για λεπτομερής εξήγηση πάνω σε αυτό βλέπε Catchpoole, D., Skeptics challenge: a ‘God of love’ created a killer jellyfish? Crush, kill, destroy—why do creatures have equipment to attack, kill and eat other animals? Creation 25(4):34–35, 2003; creation.com/killer-jellyfish. Επιστροφή στο κείμενο.
  7. Darwin, C., The Origin of Species, first published 1859, quote taken from p. 422 of the 6th edition, 1872 (reprinted 1902). Επιστροφή στο κείμενο.
  8. Impressions of Ancient Jellyfish, Geotimes, www.geotimes.org/jan02/WebExtra0130.html, 12 February 2003. Επιστροφή στο κείμενο.
  9. For more on this topic see creation.com/jellyfossils and creation.com/epjelly. Επιστροφή στο κείμενο.

Helpful Resources

Refuting Evolution
by Jonathan Sarfati
US $8.00
Soft cover